Ellerimizi nerede yıkarız? Küçük bir Permakamp turu yani. Ayrıca ilk buluşmalarda atıklar üzerine konuşmaya da başlıyoruz. Çünkü Permakamp’ta ürettiğimiz atıkların büyük bir kısmını dönüştürebiliyoruz. Ancak bu dönüşümün mümkün olması için doğru sınıflandırma çok önemli. Yeşil mutfak atıklarının komposta dönüşebilmesi için, doğru şeylerin dengeli miktarda bir arada bulunması gerekiyor. Bu yüzden hemen kompost hakkında konuşmaya başlıyoruz bu ilk aylarda. Kompost nedir? İçindekiler nasıl dönüşür? Komposta neler atılır, neler atılmaz? Toprak nasıl oluşur? Öğlen yemek saatimizde üç ayrı kova oluyor yemek alanında. Kovalardan biri hayvan dostlarımız için. Bu kovanın içine sadece yemek artıkları atılıyor, pişmiş ama yiyemediğimiz yiyecekler, ekmekler, çorba, yoğurt, aklınıza ne gelirse.
Ama bu kovada kesinlikle mendil, kağıt ve benzeri atıklar olmamalı çünkü bu kovayı doğrudan köpeklere ikram ediyoruz. İkinci kova kompost kovası. Kompost kovasına sadece çiğ sebze ve meyve kabuklarını veya olduğu gibi kendilerini atıyoruz. Ve bir de ne yazık ki dönüşemeyen beyaz peçeteler ve plastiklerin atıldığı kötü çöp kovası var. Okullar kendi yemeklerini pişirmeye başladıklarından beri plastik atık sıfırlandı diyebiliriz kampta. Kovalara doğru şeyleri atmak çok önemli. Çünkü kovaya atılan yanlış bir şey, kovanın tamamının kötü çöpe dönüşmesi demek.
Bu yüzden öğle yemeklerimizde ve gün içinde bol bol bu konu hakkında konuşuyoruz. Atıklarımızı organize etme ve onları dönüştürme deneyimini bir rutine oturtmak ve hep birlikte içselleştirmek çok önemli. Kim bilir Permakamp deneyimleri doğrultusunda çocuklar benzer ayrıştırmayı evlerinde de başlatabilirler belki. Ormana gittiğimizde yaprakların altındaki toprağı elimize alıp kokluyoruz; dönüşümü, yaprakları, ağaçları, dalları, mantarları ve doğanın döngüsünde toprağın oluşumunu konuşuyoruz. Ama çok yavaş ve küçük adımlarla.
Sabah orman yürüyüşüne önce Hazırlık Sınıfı gidiyor Seteney’le birlikte. Ben 1. Sınıf öğrencileri ile kampta kalıyorum. Geride kalan ekip ikiye ayrılıyor. Bahçede çalışan bir grup ve mutfakta öğle yemeğini pişiren ikinci grup. Mutfak ekibi artık çocukların yiyeceği öğle yemeğini pişiriyor. Ekim ayında erişte, yoğurt ve çorba var menüde. Bu yıl mutfakta sadece birlikte yiyecekleri yemekleri ve ihtiyaçlarını üretecekler. Mesela her sınıf ertesi gün için yoğurt mayalıyor olacak. Nasıl toprağı dönüştüren mantarlar ve bakteriler hakkında konuşuyorsak ormanda, aynı şekilde mutfakta da yoğurt yapan bakterilerle tanışıyoruz.
Ayrıca çocuklar bu yıl mutfak günlüğü tutuyorlar. Resimleyerek veya yazarak o gün mutfakta neler hazırladıklarının güncesini tutacaklar. Mutfak atölyesindeki ekip öğle yemeğini hazırlarken, biz de önce kompost kutusuna gidip kompost hakkında konuşuyoruz, ardından bahçede tohum topluyoruz ve tohum nedir diye konuşuyoruz. Bahçede barbunya, fesleğen, kadife çiçeği, kozmos çiçeği tohumlarını topluyoruz dikkatlice. Bahar ayları gelince hepsini birlikte filizlendireceğiz yine. Tohumların arasındaki farka bakıyoruz. Bahçeden fesleğen ve biber yiyoruz. Mutfak ekibinin işi uzun. Biz bahçede kompost ve tohumlarla ilgilendikten sonra, çocuklar öğretmenleri ile birlikte dom-kubbe yapıya giriyorlar, tohum ve kompostla ilgili kitapları karıştırıyorlar, ve az önce gördükleri, kokladıkları, dokundukları şeylerle ilgili sohbet ediyorlar.
Saat 12:00 yemek zamanı. Orman ekibi kampa dönüyor ve hep birlikte yemeğe oturuyoruz. Yemek sonrasında üç kovaya ayrılıyor atıklarımız. Ardından öğretmenlerinin yardımı ve Tolga’nın desteği ile çocuklar bulaşıklarını yıkıyorlar. Saat 13:00’a kadar serbest zaman. Çocukların diledikleri gibi oynama zamanı. 13:15’te 1. Sınıf orman yürüyüşüne çıkıyor, Hazırlık Sınıfı ise Permakamp’ta kalıyor. Biz sakince ilerliyoruz ormanda. Böcekler, mantarlar ve yaprakların altında saklı mis kokulu toprak. Ormanla ilk karşılaşma. Mantarlara neden dokunamayız? Böcekleri neden dilediğimiz gibi elimize alamayız? Büyük bir bütünün sadece bir parçası olduğumuzu ve diğer canlıların var olma haklarına saygı göstermek üzerine sohbetler eşliğinde ormanda yürüyoruz. Geride kalan ekip bizim ardımızdan kubbe-dom yapıya giriyor öğretmenleri ile birlikte. Su elementi, tohum, kompost üzerine kitaplar karıştırıyorlar. Sınıf çalışmasının ardından onlar da ekiplere ayrılıyorlar. Mutfak ekibi ve oyun alanı yapılandırma ekibi. Mutfak ekibi elma sirkesi kurup yoğurt mayalıyor bu defa. Bakteriler üzerine çalışmaya devam yani. Bu sene turşu kurmadan önce sirke yaparak giriş yapıyoruz fermantasyona. Turşunun bir adım öncesi yani. Bahçedekiler oyun alanına tencere ve tavalarla bir müzik panosu kurma çalışması yapıyorlar. Çiviler çakılıyor, tencereler, tavalar, teneke kutular takırdıyor...
Bu sene de oyun alanını çocuklarla beraber yapılandırıyoruz. Kendi oyun alanını dilediğin gibi kurmak gibisi yok doğrusu... Gün mutfak, bahçe, orman ve kubbe yapıda kitap okuma derken akıp geçiyor. Artık okula dönme zamanı. İlk günler bizim için biraz telaş, kavuşma keyfi, ufak tefek aksilikler ve keyifli başlangıçlar demek. Önümüzde güzel bir sonbahar var...
Güneş Savaş
